2015/02/17

POJĘCIOWNIK - Edukacja formalna, pozaformalna i nieformalna

Ruszają nowe programu edukacyjne w ramach programu Erasmus Plus 2014-2020. Jednym z ważnych zagadnień, które warto rozumieć w kontekście pisania wniosków to rozróżnienie edukacji na formalną, pozaformalną i nieformalną. Poniżej podaję kilka definicji tych pojęć opublikowanych przez różne podmioty. 

Definicje edukacji formalnej, pozaformalnej i nieformalnej w słowniku podstawowych terminów dotyczących krajowego systemu kwalifikacji  pod redakcją dr Stanisław Sławiński z roku 2014 
Edukacja formalna – Formal education 
Uczenie się poprzez udział w pro¬gramach kształcenia i szkolenia, pro¬wadzących do uzyskania kwalifikacji zarejestrowanej.
Learning through participation in education and training programmes leading to the attainment of a regis¬tered qualification.

Edukacja pozaformalna – Non-formal education 
Uczenie się zorganizowane instytu¬cjonalnie, jednak poza programami kształcenia i szkolenia prowadzą¬cymi do uzyskania kwalifikacji zarejestrowanej. 
Institutionally organised learning beyond educational and training programmes which does not lead di¬rectly to the attainment of a registered qualification.

Uczenie się nieformalne – Informal learning 
Nabywanie wiedzy, umiejętności i kompetencji społecznych w toku różnorodnych aktywności poza zorganizowanymi formami kształce¬nia się.
The attainment of knowledge, skills and social competence through a wide range of activities occurring outside of organised forms of learning.

Definicje uczenia się nieformalnego i uczenie się pozaformalnego zawarte w Przewodniku po programie Erasmus plus w wersji polskiej 

Uczenie się nieformalne - Uczenie się wynikające z codziennych działań związanych z pracą, rodziną lub czasem wolnym, które nie jest zorganizowane ani ustrukturyzowane pod względem celów, czasu uczenia się ani środków wspierających uczenie się; z perspektywy uczącego się może być ono niezamierzone
Uczenie się pozaformalne - Uczenie się, które odbywa się poprzez zaplanowane działania (pod względem celów i czasu przeznaczonego na naukę), w którym obecna jest pewna forma wsparcia, ale które nie jest częścią formalnego systemu kształcenia i szkolenia.


Edukacja pozaformalna nauka poprzez  praktykę i doświadczenie  w zgodzie z zasadą:  „Powiedz mi a zapomnę, pokaż mi a zapamiętam, pozwól mi wziąć udział a zrozumiem”. Bazuje na odmiennym od tradycyjnej edukacji formalnej relacji uczeń – nauczyciel. W edukacji pozaformalnej osoba biorąca udział i prowadzący zajęcia (tzw. facylitator) pozostają w relacji partnerskiej. Prowadzący może wspomagać i wpływać na procesy edukacyjne w trakcie działań, ale nie narzuca uczestnikom prawd i wiadomości. Uczestnik znajduje się w centrum swojego procesu edukacyjnego, facylitator powinien wspierać go w tym procesie. 
Edukacja pozaformalna: 
•opiera się na dobrowolnym udziale,
•odbywa się w sposób zorganizowany,
•odbywa się poza szkołą/uczelnią, w czasie wolnym od nauki,
•nacisk położony jest na kreatywność oraz samoekspresję, indywidualne i grupowe zaangażowanie,
•stwarzanie sprzyjających warunków dla samospełnienia i samorozwoju uczestników działań edukacyjnych,
• jest w nią wpisana odpowiedzialność osoby uczestniczącej za swój proces uczenia się.





Anna Salomea Kubica - Facylitator, trener, coach międzykulturowy. Patrzy na rzeczywistość z wielu perspektyw – komparatysty, podróżnika, lidera, wizjonera, menedżera kultury, artysty. Specjalizuje się w pracy z organizacjami, które realizują projekty międzynarodowe oraz z zespołami międzynarodowymi. Wspiera rozwój osób indywidualnych, które pracują i żyją w środowisku wielokulturowym. Posiada 10 letnie doświadczenie we współpracy z NGOs, 5 letnie doświadczenie w środowisku międzynarodowym. Ukończyła Szkołę Trenerów (96h), Szkołę Coachów (128h) oraz kursy doszkalające z kompetencji międzykulturowej – Intercultural Conflict Style Inwetory, Cultural Detective, Developig Intercultural Training Skills i inne. Publikuje teksty o innowacyjnych rozwiązaniach w Poradniku dla Instytucji Kultury oraz na Portalu Polskich Menedżerów Kultury. Uczestniczy w aktywnym budowaniu relacji z ekspertami i praktykami międzykulturowymi w sieci SIETAR – Society for Intercultural Education, Training and Research.